Najczęściej zadawane Pytania o podziały Majątku

Podział majątku to osobne postępowanie po ustaniu wspólności majątkowej, np. po rozwodzie albo po ustanowieniu rozdzielności. Sąd ustala, co wchodzi do majątku wspólnego oraz ustala wartości składników, często powoływany jest w tym celu biegły. Na następnym etapie sąd rozlicza ewentualne nakłady pomiędzy majątkami osobistymi a wspólnym, a na koniec dzieli rzeczy i prawa. Najczęściej przyznaje je jednej stronie z obowiązkiem spłaty drugiej w określonym terminie.

Podstawa procedury to przepisy o zniesieniu współwłasności (art. 567 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c. i art. 212 k.c.).

Wniosek o podział majątku można złożyć gdy wspólność już ustała np. po prawomocnym rozwodzie lub po ustanowieniu rozdzielności (wyrokiem lub umową notarialną). Nie ma terminu przedawnienia do złożenia wniosku, ale im szybciej, tym łatwiej o dokumenty i wyceny.

Tak, ale tylko jeśli jest pełna zgoda co do składu, wartości i sposobu podziału.

Zasadą są równe udziały małżonków (art. 43 § 1 k.r.o.). Sąd może ustalić nierówne udziały tylko wyjątkowo, trzeba wykazać ważne powody i różny stopień przyczynienia do powstania majątku (art. 43 § 2–3 k.r.o.). Nierówne udziały nie mają nic wspólnego z winą małżonka orzeczoną podczas rozwodu.

Majątek nie podlegający podziałowi to m.in.: rzeczy nabyte przed ślubem, spadki i darowizny dla jednego małżonka, prawa ściśle osobiste, odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, nagrody za osobiste osiągnięcia itd. Pełny katalog znajduje się w art. 33 k.r.o. Te składniki nie wchodzą do majątku wspólnego.

Jeśli pochodzą z okresu wspólności, to co do zasady wchodzą do dorobku. Rachunek jest imienny, ale sąd rozlicza wartość środków, a nie dzieli konto. Gdy pieniądze zostały wydane, sąd bada, na co zostały spożytkowane. Sąd sprawdza czy wydatki były na potrzeby rodziny, a jeżeli nie, to zostają one wliczone do dzielonego majątku.

Krok 1 – Wniosek do sądu rejonowego z listą składników i propozycją podziału. Do wniosku dobrze jest dołączyć KW, umowy, faktury, zdjęcia, wyceny.

Krok 2 – Odpowiedź drugiej strony.

Krok 3 – Ustalenie składu i wartości. Sąd rozstrzyga, co jest wspólne, a co osobiste. Przy sporze o wartość zleca biegłego.

Krok 4 – Rozliczenia. Nakłady, pożytki, koszty, ewentualne rozliczenie korzystania z mieszkania lub pojazdu.

Krok 5 – Sposób podziału.  Przyznanie rzeczy jednej osobie ze spłatą, rzadziej fizyczny podział lub sprzedaż i podział ceny.

Na początek zrób spis majątku z datą nabycia, źródłem i orientacyjną wartością. Zbierz dowody takie jak akty notarialne, faktury za remonty, umowy kredytowe i historię spłat, potwierdzenia przelewów oraz zdjęcia stanu rzeczy. Następnie przygotuj tezy dowodowe do biegłego oraz listę świadków np. potwierdzających nakłady, źródło środków. Uporządkuj korespondencję między stronami i notuj ustalenia z drugą stroną.

• Skład i wartość majątku na dzień orzekania.
• Źródła nabycia – wspólne czy osobiste, np. czy darowizna była „dla obojga”, czy tylko dla jednego.
• Nakłady i wydatki między majątkami.
• Ewentualny wniosek o nierówne udziały.

Zwykle padają pytania o listę składników, sporne elementy, wartości, źródła finansowania (np. darowizny od rodziców), nakłady i remonty, sposób korzystania z rzeczy po rozstaniu, propozycje podziału i gotowość do spłat.

Biegły to najczęściej rzeczoznawca majątkowy, czasem biegły ds. ruchomości lub finansów. Jego zadaniem jest wycena spornych składników. Masz prawo zadać mu pytania, wnioskować o uzupełnienie opinii, zgłosić zarzuty i proponować inne metody wyceny.

Sąd rozwodowy może dokonać podziału, jeśli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki (art. 58 § 3 k.r.o.). W praktyce rzadko jest pełna zgoda co do podziału majtku. Najczęściej podział toczy się osobno po rozwodzie.

Przy sporach o wartość majątku i biegłym, czas trwania sprawy to 12–24 miesiące (czasem dłużej). Kluczowe czynniki wpływające na czas podziału to stopień skomplikowania sprawy, oczekiwanie na opinię biegłego, obciążenie sądu pracą i kompletność złożonych do sprawy dokumentów.

• Przygotuj pełną dokumentację od razu.
• Zaproponuj realistyczne wyceny i możliwość wyboru jednej z nich.
• Rozważ mediację. Ugoda sądowa potrafi zamknąć sprawę w tygodnie.
• Gdy jest zgoda co do wszystkiego, rozważ notariusza.

• Opłata sądowa za wniosek wynosi 1.000 zł lub
• 300 zł, jeśli dołączysz zgodny projekt podziału (art. 38 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
• Biegły to koszt od kilkuset do kilku tysięcy zł (zależnie od zakresu).
• Wynagrodzenie pełnomocnika jest ustalane indywidualnie, minimalne stawki określa rozporządzenie.

Co do zasady każdy ponosi koszty związane ze swoim udziałem, ale sąd może rozdzielić koszty stosownie do wyniku sprawy. Często koszty biegłego dzielone są po połowie lub według tego, kto przegrał spór o wartość.

Sąd wyznacza termin spłaty w postanowieniu, najczęściej ten czas to 3–12 miesięcy. Czasami może być to dłużej lub płatność zostaje rozłożona na raty. Można zabezpieczyć spłatę np. hipoteką na nieruchomości – art. 212 § 3 k.c.

PAMIĘTAJ! Po terminie wyznaczonej spłaty należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Rozważ podział płatności raty, dłuższy termin, kredyt refinansujący lub sprzedaż składnika. W skrajnych przypadkach sąd może orzec sprzedaż składnika np. mieszkania, gdy brak realnej możliwości spłaty.

Możliwe są wnioski o zabezpieczenie, np. zakaz zbywania rzeczy, wpis ostrzeżenia w KW, uregulowanie sposobu korzystania z mieszkania. W praktyce sąd analizuje, czy istnieje realna obawa pokrzywdzenia.

Tak. Sąd może zażądać od banku informacji objętych tajemnicą bankową w zakresie niezbędnym dla sprawy (art. 105 Prawa bankowego). Dostęp ma sąd oraz strony, które otrzymują materiał jako dowód w aktach.

Sąd może zobowiązać strony do złożenia dokumentów, w tym wyciągów. Odmowa bez powodu bywa oceniana na niekorzyść strony. Jeśli druga strona ukrywa rachunki, można wnosić, aby sąd zwrócił się bezpośrednio do banku.

Nie, małżonek nie ma takiego uprawnienia tylko z faktu małżeństwa. Dostęp do informacji o środkach następuje poprzez postępowanie sądowe, nie przez samodzielne sprawdzanie konta.

Ustalanie majątku i dochodów męża zaczyna się od źródeł publicznych rejestrów i dokumentów, którymi już dysponujesz. W praktyce najpierw warto przejrzeć księgi wieczyste nieruchomości, do czego przydaje się numer KW uzyskany ze starych aktów notarialnych, umów kredytowych czy korespondencji bankowej. Jeśli masz tylko adres lub numer działki, numer KW ustalisz przez ewidencję gruntów w starostwie. Równolegle sprawdź, czy mąż prowadzi działalność gospodarczą albo ma udziały w spółkach, korzystając z CEIDG, KRS i CRBR, a przy spółkach przejrzyj sprawozdania finansowe w e-KRS. Przy ruchomościach pomocne bywa sprawdzenie pojazdów w systemach opartych o dane CEPiK, a przy bardziej egzotycznych składnikach rejestry jachtów lub statków powietrznych. Jeżeli podejrzewasz własność praw niematerialnych, zajrzyj do baz UPRP i EUIPO. Dodatkowych tropów szukaj w domowych dokumentach, mailach i SMS-ach, a także w ogłoszeniach sądowych w MSiG i na BIP. Na tym etapie tworzysz sobie mapę życia majątkowego, czyli to jakie nieruchomości mogą wchodzić w grę, jakie pojazdy, gdzie są rachunki, w jakich firmach mąż występuje jako właściciel, wspólnik, prokurent, jakie polisy czy inwestycje mogą generować wartość lub dochód.

W praktyce najlepiej zlecić ustalenie majątku adwokatowi specjalizującemu się w podziałach majątku.

Nie, majątek osobisty nabyty przed ślubem nie jest dzielony. Natomiast, jeśli po ślubie były z majątku wspólnego spłacane raty kredytu lub robione remonty, druga strona może żądać rozliczenia nakładów.

Zwykle wchodzi do majątku wspólnego, niezależnie od tego, na kogo jest akt czy kredyt. Sąd może przyznać mieszkanie jednej stronie ze spłatą na rzecz drugiej. Kredyt wobec banku pozostaje, sąd nie zmienia umowy kredytowej. To strony rozliczają między sobą ciężar dalszych spłat.

Co do zasady darowizna dla jednego małżonka to majątek osobisty obdarowanego, chyba że darczyńca wyraźnie wskazał, że jest ona dla obojga.

Jeśli darowiznę przekazano na rzecz jednego małżonka, a później zakupiono mieszkanie do majątku wspólnego to druga strona może żądać rozliczenia nakładu.

Pamiętaj, że rozlicza się nakłady z majątku wspólnego na osobisty i odwrotnie. Rozliczenia dokonuje się według wartości składnika majątku z dnia orzekania, a nie historycznych kosztów, z uwzględnieniem wpływu na wartość rzeczy. Jeżeli wyremontowałaś dom z pieniędzy pochodzących z majątku osobistego to podlega to rozliczeniu.

Jeśli przedsiębiorstwo powstało lub rozwinęło się istotnie w trakcie wspólności, jego wartość zwykle podlega rozliczeniu. Sąd bada m.in. majątek firmy, dochody. Często potrzebny jest biegły rewident, aby dokładnie ustalić wartość przedsiębiorstwa.

Tak, jeśli składnik majątku zostały nabyte w trakcie wspólności.

Gdy strona wykaże ważne powody i znacznie różny stopień przyczynienia (art. 43 § 2–3 k.r.o.). Przykłady: trwałe uchylanie się od pracy i łożenia na rodzinę, trwonienie majątku, rażąco nierówne wkłady finansowe przy jednoczesnym braku innych wkładów (opieka nad dziećmi to też przyczynianie!).

Co do zasady nie. Liczy się przyczynienie się do powstania majątku w okresie wspólności, a nie przyczyny rozstania.

• Dokumentuj nakłady i wydatki.
• Nie wyprowadzaj majątku.
• Korzystaj z mediacji.
• Myśl o płynności, jeśli chcesz zatrzymać mieszkanie, zawczasu planuj finansowanie spłaty.

Działaj transparentnie, oddziel prywatne i firmowe finanse, unikaj nagłych „czyszczeń” kont, archiwizuj dowody przepływów. Dane bankowe ujawniaj tylko w ramach postępowania sądowego.

Rozdzielność zmienia ustrój na przyszłość, od jej ustanowienia każdy gromadzi majątek osobno. Podział rozlicza to, co powstało w czasie trwania wspólności przed jej ustaniem.

Zwykle szybciej niż podział, ale to też zależy od obciążenia sądu. Alternatywą jest umowa notarialna (tzw. intercyza), która działa od moment jej podpisania.

Tak, wystarczy wniosek jednego z byłych małżonków. Zgoda drugiej strony nie jest wymagana.

Nie można zablokować samego podziału, ale można spierać się o sposób podziału, skład i wartości. Warto przedstawiać konstruktywne propozycje, które przekonają sąd do podziału na naszą korzyść.

Nie, potrzebna jest umowa lub postanowienie sądu. Zasada równości udziałów to punkt wyjścia, ale konkretne rzeczy trzeba przyznać którejś stronie i rozliczyć spłaty.

Nie, to odrębne świadczenia na utrzymanie dzieci lub małżonka. Podział dotyczy majątku, a niebieżących kosztów.

Rzeczy osobiste nie podlegają podziałowi. Zazwyczaj są to rzeczy służące wyłącznie jednej osobie np. odzież, narzędzia pracy. Również prezenty dla jednego małżonka co do zasady pozostają w majątku osobistym.