Podział majątku po rozwodzie co do zasady następuje po równo. Wyjątek przewiduje art. 43 § 2 k.r.o.: sąd może ustalić nierówne udziały, na przykład 60/40 albo 70/30. Nie jest to kara ani nagroda, tylko reakcja na sytuacje, w których równość udziałów byłaby rażąco niesprawiedliwa. Warunkiem jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: istnienie ważnych powodów oraz różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku.
Czym są „ważne powody”
Ważne powody to okoliczności natury etycznej i życiowej, które podważają sens podziału po równo. Chodzi o długotrwałe i poważne zachowania, takie jak uporczywe niełożenie na rodzinę mimo realnych możliwości, marnotrawienie majątku poprzez uzależnienia lub ryzykowne długi, czy przemoc i ciężkie naruszenia obowiązków rodzinnych. Krótkie epizody lub pojedyncze błędy zwykle nie wystarczą. Sama zdrada z reguły nie przesądza o nierównych udziałach, chyba że wpisuje się w szerszy wzorzec zachowań i realnie uderza w dorobek.
Jak rozumieć „różny stopień przyczynienia się”
Przyczynienie to nie tylko pensja. Ustawa każe uwzględniać także pracę w domu i wychowanie dzieci. Jeżeli jedna osoba zarabiała, a druga prowadziła dom i organizowała życie rodziny, to wciąż często uzasadnia równe udziały. Nierówne proporcje pojawiają się, gdy różnica wkładu jest wyraźna i trwała, a po stronie jednego z małżonków występują jednocześnie ważne powody czyniące równość niesprawiedliwą.
Nierówne udziały obejmują cały majątek
Żądanie dotyczy całości majątku wspólnego. Nie można domagać się innej proporcji tylko dla pojedynczego składnika, na przykład samego mieszkania. Sąd ustala jedną proporcję, którą następnie stosuje do wszystkich elementów dorobku i rozliczeń między stronami.
Przygotowanie sprawy i dowody
Kluczowa jest spójna chronologia i materiał dowodowy. W praktyce warto zgromadzić dokumenty finansowe pokazujące realne dokładanie się do budżetu domowego, a także dowody obrazujące ciężar prac opiekuńczych i domowych. Jeśli powołujemy się na ważne powody, pomocne są dokumenty związane z uzależnieniami, długami czy postępowaniami karnymi oraz zeznania świadków. Im lepiej udokumentowana skala i trwałość problemu, tym większa szansa na odstępstwo od zasady równości.
Gdzie i kiedy zgłasza się żądanie
Najczęściej żądanie ustalenia nierównych udziałów zgłasza się w postępowaniu o podział majątku po ustaniu wspólności, na przykład po rozwodzie lub po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Teoretycznie można próbować uregulować tę kwestię w wyroku rozwodowym, lecz tylko gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki, co w praktyce zdarza się rzadko. Sprawę prowadzi co do zasady sąd rejonowy właściwy ze względu na położenie majątku.
Na co uważać w praktyce
Sąd nie orzeka nierównych udziałów z urzędu, trzeba o to wyraźnie wnosić i poprzeć żądanie faktami. Wyższe zarobki jednego z małżonków nie gwarantują sukcesu, jeśli druga strona wykonywała znaczną pracę opiekuńczą i domową. Pojedyncze lub krótkotrwałe problemy rzadko uzasadniają zmianę proporcji. Nawet po przyznaniu nierównych udziałów konieczne jest jeszcze rozliczenie konkretnych składników majątku i ewentualnych spłat.
Kontakt
Nierówne udziały w majątku wspólnym są wyjątkiem, ale stosowanym, gdy przemawiają za tym względy słuszności i twarde dane o różnym wkładzie w tworzenie dorobku. Jeśli czujesz, że w Twojej sprawie podział po połowie byłby niesprawiedliwy, opisz nam sytuację, przygotuj podstawowe dokumenty i porozmawiaj ze specjalistą.
Add a Comment